Anadolu Ahilik Teşkilatı’nın kurucusudur. Ebu’l Hakayık unvanıyla da anılan bu büyük İslam aliminin esas adı Mahmud bin Ahmed’dir.

1171 yılında Azerbaycan’ın Hoy şehrinde doğdu. Döneminin büyük alimlerinden ve isimleri bugün bile unutulmamış Fahreddin Razı, Şihabüddini Suhreverdı gibi hocalar tarafından eğitilmiştir. Evhadüddin Kirmani’nin kızı Fatma Bacı ile evlendi. Birçok Anadolu şehrini gezdi. Sonunda kayınpederinin vefatı üzerine Kayseri’ye yerleşti. Burada “Mürşid’il Kifaye ve Yezdan Şnaht” isimli eserini yazarak, Kayseri Sultanı Alaeddin Keykubad’a takdim etti. Onun büyük iltifatlarını gördü.

Ahi Evran, Kayseri’de yerleştikten sonra dericilik işiyle meşgul olmaya başladı. Bu arada başta Kayseri olmak üzere diğer şehirleri de gezerek buradaki esnafı teşkilatlandırdı. Onların mesleki birliklerini belli bir gelenek ve disiplin içerisinde korumaları için sağlam kuralar koydu. Kayseri’nin o dönemde de ticarete büyük gelişme göstermiş olması, bu hamleci insana burada gayesini gerçekleştirecek ortamı hazırlamıştı. Burada kurulan ilk Ahilik teşkilatları, o kadar büyük boyutlara ulaşmıştı ki, Moğolların Kayseri’yi işgali sırasında, Ahi Evran’in hanımı Fatma Bacı Moğollara esir düştü. Kendisi de, varlığından rahatsız olanların şikayeti üzerine, Selçuklu Sultanına şikayet edildi ve yakalattırılıp hapse atıldı. Beş yıl hapiste kaldıktan sonra çıkınca buradan ayrıldı. Çeşitli bölgeleri gezdi. Bir ara Denizli’de konakladı. Sadretin Konakevi’nin daveti üzerine Konya’ya geldi. Burada bir süre kaldıktan sonra Kırşehir’e geçti. Moğol asıllı Nureddin Caca tarafından, 1261 yılında öldürüldü. Ahi Evran 93 yaşında ortadan kaldırıldı ama kurduğu sistem asırlar boyunca varlığını devam ettirdi.

Türk Kültür Tarihi’nde ilk Esnaf Teşkilatı’nın kurucusu kabul edilen Ahi Evran’ın Kayseri’deki faaliyetleri kendisinin ölümünden sonra da koyduğu sistem üzerine asırlarca devam etti. Yaşadığı yıllarda adına inşa edilen “Ahi Evran Zaviyesi” Osmanlı Devleti’nin son asrına kadar varlığını korudu.  Talas Caddesi’nin batısında Döner Kümbet’in karşısında harabe vaziyette bulunan zaviye, Büyükşehir Belediyesi tarafından bulunan temeller üzerinde aslına uygun olarak restore edildi ve 2002 yılında, “Kayseri Esnaf ve Sanatkarlar Müzesi” olarak hizmete açıldı.